आपण पाहिल्याप्रमाणे, युरोपमधील आधुनिक राष्ट्रवाद राष्ट्र-राज्यांच्या निर्मितीशी संबंधित आहे. याचा अर्थ असा आहे की ते कोण आहेत याविषयी लोकांच्या समजुतीमध्ये बदल आणि त्यांची ओळख आणि संबंधितपणाची भावना कशाने परिभाषित केली. नवीन चिन्हे आणि चिन्हे, नवीन गाणी आणि कल्पनांनी नवीन दुवे बनविले आणि समुदायांच्या सीमांची पुन्हा व्याख्या केली. बहुतेक देशांमध्ये ही नवीन राष्ट्रीय ओळख तयार करणे ही एक लांब प्रक्रिया होती. ही चेतना भारतात कशी उदयास आली?
भारतात आणि इतर अनेक वसाहतींमध्ये आधुनिक राष्ट्रवादाची वाढ वसाहतीविरोधी चळवळीशी जवळून जोडली गेली आहे. लोक वसाहतवादाच्या संघर्षाच्या प्रक्रियेत त्यांचे ऐक्य शोधू लागले. वसाहतवादाच्या अंतर्गत अत्याचार होण्याच्या भावनेने एक सामायिक बंध प्रदान केला ज्याने बर्‍याच वेगवेगळ्या गटांना एकत्र केले. परंतु प्रत्येक वर्ग आणि गटाला वसाहतवादाचे परिणाम वेगळ्या प्रकारे वाटले, त्यांचे अनुभव वेगवेगळे होते आणि त्यांच्या स्वातंत्र्याच्या कल्पना नेहमीच एकसारखी नसतात. महात्मा गांधी यांच्या अधीन असलेल्या कॉंग्रेसने एका चळवळीत या गटांना एकत्र आणण्याचा प्रयत्न केला. परंतु संघर्षाशिवाय ऐक्य उदयास आले नाही. पूर्वीच्या एका पाठ्यपुस्तकात आपण विसाव्या शतकाच्या पहिल्या दशकापर्यंत भारतातील राष्ट्रवादाच्या वाढीबद्दल वाचले आहे.
या अध्यायात आम्ही 1920 च्या दशकातील कथा निवडू आणि सहकार्य आणि नागरी अवज्ञा चळवळींचा अभ्यास करू. कॉंग्रेसने राष्ट्रीय चळवळीचा विकास कसा केला, वेगवेगळ्या सामाजिक गटांनी चळवळीत कसे भाग घेतला आणि राष्ट्रवादाने लोकांच्या कल्पनेला कसे पकडले हे आम्ही शोधून काढू.
Language: Marathi